Litros Sanat
Türkiye'nin Dijital Kültür Sanat Gazetesi
Eskiler bilir, sorulan her şeye anında cevap verebilenlere “ansiklopedi gibi adam” derlerdi. Bu benzetme aslında bilginin ve bilmenin değerine vurgu yapardı ve iltifat olarak kabul edilirdi. Şimdilerde “Google dedeye soralım” sözü onun yerini aldı ama iltifat vurgusu olmadan.
Türk Maarif Ansiklopedisinin telif bir eser olarak yayını ve dijital olarak hizmete girmesini müteakip yeniden gündem olan ansiklopedik bilgi, daha çok dijitalden beslenen genç jenerasyon için ne anlama gelir? Başvurdukları bir kaynak mıdır yoksa hiç ilgilerini çekmeyen eski türden bir bilgi yığını mıdır? Hakikaten bir zamanlar her kütüphanede mevcut olan, aynı zamanda özellikle ev kütüphanelerinin süsü olarak da kabul gören, büyük oranda gazetelerden kupon biriktirerek edinilen ve daha çok telif değil çeviri olan ansiklopediler bugünün gençleri için ne anlama geliyor? Dijital kullanıma da açık olan telif ansiklopedilerimizin farkı fark ediliyor mu? Bunların da ötesinde yapay zekâ tabanlı uygulamalara yöneltilen soru ve cevaplara ilişkin analizler karşısında günümüzün ansiklopedi bilgisinin bir fonksiyonu olur mu?
Bu türden sorulara cevap olarak şuradan başlayalım. Bu çerçevedeki bilgi genel olarak iki kısma ayrılır. Birincisi; temel, kurucu, sağlam bilgiye dayanan metinler ikincisi ise malumatfuruş cinsinden derleme bilgiler. İkincisini bu yazının dışında tutalım. Birincisinden beslenmek isteyen gençler; öncelikle kitap okuyacaklar, dijital ortamda arama yaparken ise pdf formatında arayacaklar, yani en azından derli toplu bilgiden beslenmiş olacaklar. Üçüncüsü; ansiklopedik bilgi dediğimiz sistematize edilmiş güvenilir bilgiden istifade edecekler. Bilindiği üzere ansiklopedik bilgi; yöntemi gereği objektif ve güven endeksi yüksek, istenilen her konuda kısa, özet, sağlam bilgi anlamına gelir. Ansiklopedik bilginin güçlü yanları kısaca; kapsamlı, güvenilir, derli toplu olmaları ve bilgi doğrulama hedefli kullanımıdır.
Bir de bilindiği üzere genç jenerasyon ağırlıklı olarak videoların yüklendiği uygulamalardan beslenmektedir. Burası da karmaşık bir alandır aslında fakat sistemli arama yapıldığı takdirde doğru bilgilere ulaşılabilme imkânı vardır. Görsel olduğu için de istifade etme oranı daha yüksek/farklı olabilmektedir.
Şimdi tekrar ansiklopedik bilginin rolü ve geçerliliği konusuna dönelim. Bir bilgi ansiklopedik formata bürünmüşse hem objektif hem de güvenli hale gelmiştir. Zira bu bilginin üretilme usulü bunu zorunlu kılar. Bir diğer özelliği ise yöntemi gereği iyice damıtılarak geldiği için formatı kısadır. Kısa oluşu da kullanım oranını yükseltir. Bu özelliği ile de gençlere daha cazip gelir.
Var olmak ve bunun devamlılığını sağlamak önemli ise -ki önemlidir- kendi alanınızın bilgisine sahip olmak bir zorunluluktur. Bu bakış açısıyla telif ansiklopedik bilgi anlamında 33 yıllık bir çalışma ile ortaya konulan 46 ciltlik TDV İslâm Ansiklopedisi ve 6 ciltlik Türk Maarif Ansiklopedisi doğru olanı yapmıştır ve kendi alanı ile ilgili bilgiyi üretme yolunda önemli merhaleler katetmiştir. Bunu da objektif ve sistematik hale getirerek bütün kültür ve eğitim camiasının kullanımına sunmuştur. Ansiklopedik bilginin stratejik değeri, bilginin doğru zamanda, doğru bağlamda ve doğru kitleye sunulabilmesinden kaynaklanır.
İnandığımız bir husus; bilgi ve içerik üretmenin her zaman için başlı başına bir değer ve stratejik oluşudur. Zaman değiştikçe sadece bilgiyi arz etme usulleri farklılaşır. Var olduğunuz alanda bunun devamlılığı; içerik üretmek, ürettiğiniz içeriği güncellemek, bunu zamanın teknolojik formatları ile camiaya sunmak ile sağlanabilir ve sürdürülebilir. Hangi kurum bu süreci başarılı bir şekilde yönetebilirse güçlü olarak var olmaya devam eder. Nihayetinde yapay zekâ da dahil bütün formatlar üretilen bilgi üzerinden beslenmektedir.
Yorum Yaz